همدلی نیاکی‌ها و اسکی‌های لاریجان با آیین سنتی ورف چال؛ روزی که زنان پادشاهی می‌کنند
تاریخ انتشار: ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۵۵۲۵۴
نیکاکی‌ها و اسکی‌های لاریجان مازندران با برپایی آئین سنتی ۶۰۰ ساله ورف چال، همدلی و یکرنگی را به نمایش گذاشتند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از مازندران، هر ساله، آئین سنتی ورف‌چال با مراسم معنوی چاووشی خوانی در میدانگاه ییلاق خوش آب‌وهوای اسک بخش لاریجان شهرستان آمل آغاز می‌شود.
روایت این میراث کهن که به گفته اهالی دو منطقه نیاک و آب اسک قدمت آن به بیش ۶۰۰ سال گذشته برمی‌گردد روایت زیبا و دلنشینی است، روایت آئینی کهن که از سوی اهالی این دو منطقه در منطقه بکر و زیبای "اسک وش" برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روایت این سنت به آنجایی برمی‌گردد که شش قرن پیش مردم منطقه اسک و نیاک در فصل بهار، آن هم در دومین ماه در زیرپای قله دماوند و در منطقه‌ای به نام "اسک وش"، دور هم جمع شده بودند و به نیتی برای تأمین آب شرب، کشاورزی و دام‌هایشان چاهی را حفر کنند تا در فصل تابستان به دردشان بخورد اما هر چه تلاش می‌کردند در آن منطقه سنگلاخی نتوانستند چاهی را حفر کنند.
مردم منطقه اسک روایت از بزرگان بیان می‌کنند که نیمی از روز گذشته بود و ناامید از تلاششان ناگهان فردی به نام سیدحسن ولی از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) را می‌بینند که به سمت آنها می‌آمد؛ در واقع از آن منطقه عبور می‌کرد و وقتی به اهالی آب اسک و نیاک نزدیک شد جویای کارشان و اهداف آنها شد.
آن مردان درد خود را با این سید بزرگوار در میان گذاشتند و ناامید از بی‌نتیجه ماندن کارشان از این نواده رسول خدا کمک خواستند.
سیدحسن اما تفکری کرد و گفت: به نیتی عصایم را به سمتی می‌گردانم و نقطه‌ای را نشان داد آن نقطه را حفر کنید اما قبل از شروع آن دو شرط دارم.
اهالی این دو منطقه مستأصل از نتیجه کارشان آن دو شرط را قبول کردند و اول آن‌که هر ساله در این ماه و در این فصل این آئین ورف چال در این منطقه اسک وش برگزار شود و دوم آن‌که هیچ زنی هنگام برپایی این کهن سنت حضور پیدا نمی‌کند حتی در نزدیکی منطقه هم حاضر نمی‌شود.
و این شد آئین سنتی "ورف چال" در جمعه‌ای از دومین ماه از فصل بهار که با حضور مردان در منطقه اسک وش به اجرا درمی‌آید، آئینی که با تلاش مسئولان میراث فرهنگی استان مازندران در فهرست ثبت ملی معنوی کشور درآمده است.
هرساله همهمه‌ای در داخل روستای خوش آب‌وهوای آب اسک در می‌گیرد و مردان و زنان دو منطقه اسک و نیاک صبح ساعت هفت بیدار و در آب اسک حضور پیدا می‌کنند و پس از مراسم معنوی چاووشی خوانی رهسپار منطقه اسک وش، یعنی بین راه جاده‌ای رینه و پلور و دقیق‌تر زیرپای دیو سپید دماوند می‌شوند آن هم از سنین هفت ساله تا ۷۰ ساله که آن آئین را به جا آورند.
همه اعم از نوجوان، جوان و پیر در آن منطقه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر از مسیر چاه تا منطقه یخچالی اسک وش را با خودروهایشان طی مسافت می‌کنند تا به آن نقطه تعیین شده برسند، آن جایی که گوله‌های برفی یخی را بر دستان و دوششان قرار داده و به سمت چاهی که عمق آن ۱۰ متر است، بر شانه‌هایش حمل کرده تا در آن چاه پرتاپ کنند.
گلوله‌های برفی که با فرود در آن چاه به مرور زمان و با آب شدنشان ذخیره‌ای برای تأمین آب دام‌ها در چراگاه‌های منطقه زیبای اسک وش و نیاک در فصل تابستان می‌شود.
مردان حاضر در آئین ورف چال این همت هم‌بستگی و یک‌دلی را تا ظهر ادامه می‌دهند و پس از دیدن آفتاب بر نوک قله دماوند و نوید بر قرار گرفتن ظهر سفره پهن می‌کنند، سفره‌ای که طول آن ممکن هست به ۱۰ الی ۲۰ متر برسد و هر مردی آذوقه و ناهاری راکه را از منزل با خود آورده روی آن سفره قرار می‌دهند تا با همه در خوردن آن سهیم و شریک شود.
پایان مراسم سنتی ورف چال ساعت یک بعدازظهر پس از صرف ناهار است و پس از آن مردان نیاک و اسک به مناطق ییلاقی خود برمی‌گردند و مهمانان و گردشگران بسیاری از جاهای مختلف که برای دیدن و مشارکت به این آئین آمدند نیز رهسپار خانه‌های خود می‌شوند.
اما رسم دیگری در همان روز منتهی در داخل آب اسک اتفاق می‌افتد که آن هم به قدمت کهن آئین "ورف چال" برمی‌گردد.
این سنت به این شکل است که آن هنگام مردان صبح علی‌الطلوع از اسک خارج می‌شوند برای ورف چال و زنان اسکی برای خود برنامه مفصلی را به اجرا درمی‌آورند.
این رسم دیرینه معروف به "زن شاهی" هست؛ یعنی در آن روز بانوان در اسک پادشاهی می‌کنند.
و جالب آن‌که هیچ زنی حق ورود به مراسم ورف چال را ندارد هیچ مردی هم حق بودن، ماندن و حتی دیدن لحظه‌ای برای پادشاهی زنان را در آن ییلاق ندارد و اگر پیدایشان شود و حتی جهت کنجکاوی سرکی بکشند و زنان متوجه حضور آن مرد شود دست‌های وی بسته و پیش دیگر زنان می‌برند تا برای تنبیه اش تصمیمی گرفته شود.
روزی که زن پادشاهی میکندو اما در آن روز پس از خروج مردان، زنان دور میدان آب اسک جمع می‌شوند یک نفر را شاه، نفر دیگری را مباشر و فرد سوم را وزیر انتخاب می‌کنند؛ همچنین دو زن را به عنوان سرباز یا نگهبان روستا انتخاب تا برای سرکشی کل منطقه و دیده‌بانی ورودی آب اسک انجام وظیفه دهند.
زن‌ها در آن روز کاملاً راحت هستند و در آن میدانگاه به شادی و برپایی بازی‌های محلی و بومی می‌پردازند که البته در گذشته این آئین‌ها پررنگ‌تر و زیباتر برگزار می‌شد اما امروزه طبق تکنولوژی روز دیگر موسیقی سنتی و خواندن اشعار مازندرانی از سوی بانوان و مادران قدیمی انجام نمی‌شود یا آن ناهاردهی که از طرف خانواده‌های تازه داماد و عروس داشتن، صورت نمی‌گیرد.
برپایی زن شاهی از صبح زود شروع و تا ساعت ۱۰ بعدازظهر ادامه داشت و در این ساعات بهترین دورهمی و شادباشی زنان اسک محسوب می‌شود، چون مردی بالاسرشان نیست تا به‌قولشان امر و نهی کند.
طبق باور قدیمی‌های روستا آمدن مرد در آن روز مطلقاً ممنوع است اما امان از آن مردی که در مراسم زن شاهی حضور یابد و به نزد شاه برده شود؛ یکی از تصمیمات این است مرد را در انبار تاریک قرار می‌دهند تا مراسم ورف چال به پایان برسد و مردان روستا به آب اسک برگردند و یا از تصمیمات دیگر آن مرد خاطی را بر پشت الاغی آن هم برعکس قرار می‌دهند و آن گماشته‌ها کل روستا می‌گردانند تا آن فرد را تنبیه کنند.
این مراسم زن شاهی اگرچه ثبت ملی میراث معنوی نشده اما کم از قدمت آئین سنتی ورف چال ندارد و زمان آن در دومین جمعه اردیبهشت هر سال از صبح زود تا عصر ادامه دارد و آن روز زنی پادشاه می‌شود و قدرت‌نمایی شاهنشاهی می‌کند و امیدواریم این دو آئین سنتی و معنوی سال‌های سال ادامه پیدا کند و بدون ایجاد حاشیه‌ای یا تداخل در اجرای آن حفظ بماند و به نسل‌های آینده انتقال پیدا کند.
طوبی اصانلو کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه آئین کهن ورف‌چال با قدمت چندین ساله در فهرست آثار ملی میراث معنوی کشور قرار گرفته است، اظهار کرد: این آئین با توجه به جایگاه معنوی که در بین اهالی دو منطقه اسک و نیاک وجود دارد با تلاش کارشناسان میراث به ثبت رسیده است.
وی افزود: هم‌اکنون میراث مازندران به دنبال ثبت این آئین در فهرست آثار جهانی است تا به دنیا معرفی شود.
اصانلو خاطرنشان کرد: ثبت هر یک از این آئین‌ها در فهرست آثار ملی و جهانی باعث معرفی قدمت استان مازندران به سایر کشورها می‌شود تا سالانه در زمان برگزاری این برنامه‌ها حضور گردشگران خارجی را پذیرا باشیم.
کد خبر 745927منبع: ایمنا
کلیدواژه: مراسم چاووش خوانی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق سنتی ورف چال منطقه اسک آئین سنتی آن روز دو منطقه زن شاهی آب اسک آن مرد اسک وش
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۵۵۲۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یک بار دیگر پادشاهی ایران در فوتسال آسیا به همگان اثبات شد
به گزارش قدس آنلاین، مدرس رسمی ای‌اف‌سی و نایب رئیس بانوان هیئت فوتبال خراسان رضوی پس از قهرمانی تیم ملی فوتسال کشورمان در جام ملت‌های آسیا گفت: در ابتدا این قهرمانی را به ملت شریف ایران، کادر فنی، بازیکنان و جامعه فوتسال ایران تبریک عرض می‌کنم. خدا را شکر که جام قهرمانی باردیگر به ایران بازگشت و یک بار دیگر پادشاهی ایران در فوتسال آسیا به همگان اثبات شد.
فاطمه شریف درباره سطح این دوره جام ملت‌ها اظهار کرد: سطح این دوره از رقابت‌ها با توجه به اینکه انتخابی جام جهانی ۲۰۲۴ ازبکستان بود، بسیار بالاتر از دوره‌های قبلی بود و دیگر از نتایج یک‌طرفه و پر گل خبری نبود و تیم‌ها با سرمایه‌گذاری مناسب، جذب مربیان تراز اول دنیا و برگزاری بازی‌های تدارکاتی در سطح بالا، به این رقابت‌ها وارد شدند و در نتیجه هیچ تیمی از پیش بازنده نبود و شگفتی‌های زیادی از جمله حذف تیم ژاپن در دور گروهی، راهیابی تیم ملی تاجیکستان به مرحله نیمه‌نهایی و کسب سهمیه جام جهانی توسط تیم ملی افغانستان در این جام رقم خورد.
سرمربی سابق تیم ملی فوتسال بانوان کشورمان ادامه داد: حضور چهار تیم از منطقه آسیای میانه از پنج سهمیه جام جهانی نشان دهنده رشد و توسعه فوتسال در این منطقه است و از دیدگاه من حضور ایران در این منطقه و همچنین حضور مربیان با دانش ایرانی در این کشورها و حضور بازیکنان این کشورها در لیگ ایران از جمله دلایل اصلی رشد فوتسال در این منطقه است.
مدرس رسمی ای‌اف‌سی با اشاره به درخشش مربیان ایرانی در این دوره تصریح کرد: جای بسی خوشحالی است که با وجود مربیان تراز اول فوتسال دنیا از کشورهای اسپانیا و برزیل در تیم‌های ملی این دوره از رقابت‌ها، مربیان ایرانی خوش درخشیده و تیم ملی فوتسال ایران با هدایت وحید شمسایی که در دوران بازیکنی ستاره بی‌بدیل تیم ملی بود، قهرمان شد و تیم ملی افغانستان نیز با هدایت مجید مرتضایی مربی و مدرس باتجربه مشهدی توانست سهمیه جام جهانی را کسب کند.
نایب رئیس بانوان هیئت فوتبال خراسان رضوی در ادامه افزود: از همین امروز باید این قهرمانی را فراموش کنیم و برای جام جهانی که میدان رقابتی سخت‌تر و مهم‌تر است آماده شویم و کادر فنی با برطرف کردن نقاط ضعف تیم ملی بتواند در جام جهانی ازبکستان، زمینه موفقیت و درخشش تیم ملی را فراهم کند. خوشبختانه با رفع مصدومیت حسین طیبی، قطعاً شرایط تیم ملی در ازبکستان بهتر خواهد بود.
فاطمه شریف با شاره به حمایت‌های فدراسیون از تیم ملی گفت: باید از حمایت‌های فدراسیون فوتبال و کمیته فوتسال هم تشکر کرد که در این مدت با فراهم کردن زمینه حضور تیم ملی در رقابت‌های جایزه بزرگ برزیل، بازی دوستانه با تیم ملی روسیه در ایران، شرکت در تورنمت ویتنام و ... توانستند به کادر فنی در زمینه جوانگرایی و استفاده از بازیکنان جوان کمک کنند و ثمره آن را در جام ملت‌های آسیا ببینیم.
وی در پایان تصریح کرد: البته به نظر من رمز اصلی موفقیت تیم ملی، اتحاد و همدلی تک تک اعضای تیم بود که در سفر معنوی به مشهد و استعانت از درگاه امام رضا (ع) این موضوع کاملاً محسوس بود و خدا را شکر که به لطف امام رضا(ع) و دعای دختران مؤسسه همدم این تیم کاپ قهرمانی را به ارمغان آورد.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت